Η κοινωνική κατοικία αποτέλεσε ήδη από τον 19ο αιώνα κρίσιμη συνιστώσα της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής πρακτικής για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης που προκάλεσε η Βιομηχανική Επανάσταση και η ραγδαία αστικοποίηση. Από τις πρώτες παρεμβάσεις για την εργατική κατοικία στη Βρετανία και τη Γαλλία, έως τα ουτοπικά πρότυπα των σοσιαλιστών διανοητών, αλλά και τις ριζοσπαστικές προτάσεις του Μεσοπολέμου, η κοινωνική κατοικία αποτέλεσε μέσο κοινωνικής πολιτικής και αντικείμενο αστικού και αρχιτεκτονικού πειραματισμού διεθνώς. O σχεδιασμός και η τυπολογία της κοινωνικής κατοικίας διαμορφώθηκε ανάλογα με τις αρχιτεκτονικές, ιδεολογικές, πολιτικές και τεχνολογικές συνθήκες κάθε εποχής.
Το μάθημα εξετάζει την ιστορία της κοινωνικής κατοίκησης από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα στον διεθνή χώρο και στην Ελλάδα. Στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση του κοινωνικού ρόλου της αρχιτεκτονικής μέσα από το πεδίο της κοινωνικής κατοίκησης, καθώς και η συνεισφορά της στην εξέλιξη της αρχιτεκτονικής και της πόλης.
Η αναζήτηση γίνεται μέσω της συνεχούς αντιπαραβολής της αρχιτεκτονικής και της πόλης με τις εκάστοτε πολιτικές και οικονομικές συνθήκες, αλλά και τις φιλοσοφικές θεωρήσεις που υποστήριζαν αυτές τις επιλογές. Στο ίδιο πλαίσιο αναλύονται κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την αρχιτεκτονική, αλλά και την οικοδομική τεχνολογία, όπως η αναζήτηση των ελαχίστων διαστάσεων, η οικονομία και η ταχύτητα της κατασκευής, καθώς και η επιλογή των υλικών.
Περιεχόμενο μαθήματος:
Το μάθημα συγκροτείται σε δύο ενότητες, αφού προηγηθούν δύο εισαγωγικά θεωρητικά μαθήματα.
ΕΝΟΤΗΤΑ Α. H κοινωνική κατοίκηση στην διεθνή χώρο
Α. 19ος και Πρώιμος 20ός Αιώνας – Η απαρχή της κοινωνικής κατοίκησης
Β. Μεσοπόλεμος– Ανάδυση του Μοντέρνου Κινήματος
Γ. Μεταπολεμική Περίοδος – Ανασυγκρότηση και νέες προσεγγίσεις στην κοινωνική κατοικία
Δ. Τέλη 20ού αιώνα – Η κριτική του Μοντέρνου κινήματος
Ε. 21ος Αιώνας – Σύγχρονες διεθνείς προσεγγίσεις
ΕΝΟΤΗΤΑ Β. Η κοινωνική κατοίκηση στην Ελλάδα
Α. Προσφυγική κατοίκηση και πρώιμες κρατικές παρεμβάσεις (1922–1940)
Β. Μεταπολεμική Περίοδος- Ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας και το έργο του στην Ελλάδα
Γ. Μεταπολίτευση – Νέες προσεγγίσεις στον σχεδιασμό της κοινωνικής κατοικίας